FUNCIÓNS POLINÓMICAS DE PRIMEIRO GRAO I. | |
Funcións cuxas gráficas son liñas rectas | |
Dous exemplos sinxelos. | |||||||||||||||||||||||||||||||||
1. A tenda Ribeirosa ten fama de ter o mellor aceite de oliva da cidade. O prezo do litro de aceite de oliva embotellado é de 6 €. Por iso os 2 litros costan 12 €, os 3 litros costan 18 €,.... Calcula e escribe na táboa siguiente o prezo das cantidades de salchichón que se indican.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
Esta táboa chámase táboa de valores. Na escena seguinte debuxamos uns eixes de coordenadas. No eixe horizontal representamos a cantidade de litros de aceite de oliva que mercamos. No eixe vertical representamos o prezo da compra. Para cada valor que lle asignes a cantidade de aceite márcase na súa vertical o prezo da mesma cun punto vermello. Na parte inferior da escena asígnaselle á variable litros os valores da táboa anterior e observa o seu prezo, e dicir, a altura onde se coloca o punto vermello. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
- ¿Qué mide un cadradiño calquera de eixe horizontal? |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
- ¿Qué miden os 3/4 dun cadradiño calquera do eixe vertical? |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
- Fixándote na gráfica, ¿canto costan 15 litros de aceite de oliva? ¿Cantos litros che dan por 36 €? |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
- ¿Ten sentido uni-los puntos vermellos da gráfica? ¿Por qué? |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
2. O seguinte exemplo é moi parecido ao anterior. En Ribeirosa tamén venden aceite de oliva a granel, o cal sae máis barato, a 5 € o litro. Podemos construír unha táboa e unha gráfica idénticas as anteriores. Pero hai unha importante diferenza entre ámbolos exemplos: non podemos mercar fraccións de botellas de aceite (1,5 ou 2,7 botellas) pero sí podemos mercar fraccións de litros de aceite (1,5 ou 2,7 litros). Calcula e anota os prezos das seguintes cantidades de aceite de oliva. Asígnalle esos valores á variable litros da escena seguinte.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
¿Ten sentido agora uni-los puntos vermellos da gráfica? Compróbao na escena asignándolle á variable litros o valor 0 e a continuación, mantén pulsado o botón do rato sobre a frecha superior dos litros de aceite. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
No primeiro caso, a gráfica está formada por puntos illados. No segundo caso, a gráfica é unha curva ( neste caso, unha recta) continua. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
A gráfica das funcións lineais A relación entre as dúas variables das dúas funcións anteriores preséntase moi a miúdo na vida cotiá. Como sabes, esta relación chámase proporcionalidade directa: o cociente entre as dúas variables, o prezo do produto e a súa cantidade, mantense constante. As funcións de proporcionalidade chámanse tamén funcións lineais. As súas gráficas sempre son rectas que pasan polo orixe de coordenadas. |
Máis exemplos. | |
3. Esta primaveira irémonos de excursión á Costa Brava en autobús. Debemos percorrer un total de 1000 km. Na escena seguinte representamos a gráfica do noso percorrido. No eixe horizontal marcamos o tempo de viaxe, no eixe vertical, o espazo percorrido. |
|
Asígnalle á variable horas os valores 1, 2, 4, 6 e 8. Anota no teu caderno o espazo percorrido en cada caso. Observa que o cociente entre o espazo e o tempo é sempre constante = 80, é dicir, as dúas variables son proporcionais, a función é lineal. No noso exemplo, a razón da proporción mide a velocidade do autobús. |
|
Modifica o valor da velocidade a 100 km/h. Observa cómo se modifica a gráfica da función. Asigna de novo á variable horas los valores 1, 2, 4, 6 e 8 e anota o espazo percorrido con esta nova velocidade. Igual que antes, o cociente entre o espazo percorrido e o tempo que tardou en percorrelo é constante, pero agora o seu valor é 100. |
|
Asígnalle á variable velocidade distintos valores e observa a variación da gráfica e dos valores de espazo percorrido. |
|
A razón da proporción nas funcións lineais mide a pendente da recta que representa a función. |
1. A RECTA: y = mx. |
Tódalas funcións que veñen dadas por unha fórmula do tipo y=mx teñen como gráfica unha liña recta e chámanse funcións lineais. Nesta fórmula, x representa a variable independente; y, a variable dependente, e m é o número que mide a inclinación da recta respecto do eixe de abscisas. Este número m chámase pendente da recta, é o que mide a diferenza entre dúas funcións lineais. |
Agora verás as gráficas de algunhas funcións lineais: | y = 2x | y = 3x | y = ½ x | y = -5 x |
|
Representación gráfica das funcións lineais | ||||
Para cada función lineal hai infinitos puntos ca satisfan e todos esos puntos forman unha recta. |
y = m x |
|||
1.- Comproba que todos os puntos que elixas na recta conservan la relación:
2.- Asignalle outros valores a m e comproba, en cada caso, que son rectas cuxos puntos tamén conservan a mesma relación. |
||||
|
Un punto común | ||||
Todas as rectas que representan funcións lineais teñen un punto común. |
y = m x |
|||
3.- Observa que todas as rectas que representan funcións lineais pasan polo orixe de coordenadas. 4.- Observa tamén que hai unha recta que non é unha función lineal. |
||||
|
Diferencias entre as funcións lineais | ||||
Cada función lineal ten como representación unha recta distinta. |
y = m x |
|||
5.- Observa que para cada valor de m hai unha función lineal distinta e unha recta tamén distinta.
|
||||
|
Un punto - unha recta | |||
Cada punto do plano, distinto do orixe de coordenadas, determina unha única función lineal. | y = m x | ||
6.-Busca a recta que lle corresponde ao punto A. 7.-Move o punto A aos distintos cadrantes e busca a recta correspondente. |
|||
|
Cálculo da pendente | |||
A pendente pódese obter a partir das coordenadas dun punto da recta. | |||
8.- Para m = 0.4 comproba có cociente entre a ordenada e a abscisa dos puntos é sempre ese valor.
9.- Comproba que para cualquer recta a pendente é o cociente entre a ordenada e a abscisa de cualquer punto distinto do orixe de coordenadas. |
|||
|
José Manuel Sesto Pérez | ||
Ministerio de Educación, Cultura y Deporte. Ano 2009 | ||