logo.gif FUNCIÓNS POLINÓMICAS DE PRIMEIRO GRAO I.
Funcións cuxas gráficas son liñas rectas
 

Dous exemplos sinxelos.

1. A tenda Ribeirosa ten fama de ter o mellor aceite de oliva da cidade. O prezo do litro de aceite de oliva embotellado é de 6 €. Por iso os 2 litros costan 12 €, os 3 litros costan 18 €,....

Calcula e escribe na táboa  siguiente o prezo das cantidades de salchichón que se indican.

litros ( L )

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

prezo ( € )

                . . . . . . .

Esta táboa chámase táboa de valores.

Na escena seguinte debuxamos uns eixes de coordenadas. No eixe horizontal representamos a cantidade de litros de aceite de oliva que mercamos. No eixe vertical representamos o prezo da compra. Para cada valor que lle asignes a cantidade de aceite márcase na súa vertical o prezo da mesma cun punto vermello. 

Na parte inferior da escena asígnaselle á variable litros os valores da táboa anterior e observa o seu prezo, e dicir, a altura onde se coloca o punto vermello.

- ¿Qué mide un cadradiño calquera de eixe horizontal?

- ¿Qué miden os 3/4 dun cadradiño calquera do eixe vertical?

- Fixándote na gráfica, ¿canto costan 15 litros de aceite de oliva? ¿Cantos litros che dan por 36 €?

- ¿Ten sentido uni-los puntos vermellos da gráfica?

¿Por qué?

2. O seguinte exemplo é moi parecido ao anterior. En Ribeirosa tamén venden aceite de oliva  a granel, o cal sae máis barato, a 5 € o litro. Podemos construír unha táboa e unha gráfica idénticas as anteriores.

Pero hai unha importante diferenza entre ámbolos exemplos: non podemos mercar fraccións de botellas de aceite (1,5 ou 2,7 botellas) pero sí podemos mercar fraccións  de litros de aceite (1,5 ou 2,7 litros).

Calcula e anota os prezos das seguintes cantidades de aceite de oliva. Asígnalle esos valores á variable litros da escena seguinte.

litros de aceite ( L )

0 1 1,5 2 2,7 5 5,7 7 8,6 9,3 10,2 12,5 13,1 14,4 15

prezo ( € )

                . . . . . . .

¿Ten sentido agora uni-los puntos vermellos da gráfica?

Compróbao na escena asignándolle á variable litros o valor 0 e a continuación, mantén pulsado o botón do rato sobre a frecha superior dos litros de aceite.

No  primeiro caso, a gráfica está formada por puntos illados. No segundo caso, a gráfica é unha curva         ( neste caso, unha recta) continua.

A gráfica das funcións lineais

A relación entre as dúas variables das dúas funcións anteriores preséntase moi a miúdo na vida cotiá. Como sabes, esta relación chámase proporcionalidade directa: o cociente entre as dúas variables, o prezo do produto e a súa cantidade, mantense constante. As funcións de proporcionalidade chámanse tamén funcións lineais. As súas gráficas sempre son rectas que pasan polo orixe de coordenadas.


Máis exemplos.

3. Esta primaveira irémonos de excursión á Costa Brava en autobús. Debemos percorrer un total de 1000 km. Na escena seguinte representamos a gráfica do noso percorrido. No eixe horizontal marcamos o tempo de viaxe, no eixe vertical, o espazo percorrido. 

Asígnalle á variable horas os valores 1, 2, 4, 6 e 8. Anota no teu caderno o espazo percorrido en cada caso. Observa que o cociente entre o espazo e o tempo é sempre constante = 80, é dicir, as dúas variables son proporcionais, a función é lineal. No noso exemplo, a razón da proporción mide a velocidade do autobús.

Modifica o valor da velocidade a 100 km/h. Observa cómo se modifica a gráfica da función. Asigna de novo á variable horas los valores 1, 2, 4, 6 e 8 e anota o espazo percorrido con esta nova velocidade. Igual que antes, o cociente entre o espazo percorrido e o tempo que tardou en percorrelo é constante, pero agora o seu valor é 100.

Asígnalle á variable velocidade distintos valores e observa a variación da gráfica e dos valores de espazo percorrido.

razón da proporción nas funcións lineais mide a pendente da recta que representa a función.


1. A RECTA:  y = mx.
Tódalas funcións que veñen dadas por unha fórmula do tipo y=mx teñen como gráfica unha liña recta e chámanse funcións lineaisNesta fórmula, x representa a variable independente; y, a variable dependente, e m é o número que mide a inclinación da recta respecto do eixe de abscisas. Este número m chámase pendente da recta, é o que mide a diferenza entre dúas funcións lineais.

Agora verás as gráficas de algunhas funcións lineais: y = 2x y = 3x y = ½ x y = -5 x

Cos pulsadores do control m podes ver as gráficas dalgunhas funcións lineais.

 Dibuxa no teu caderno as gráficas de tres funcións do tipo triple, cuádruple... e outras tres do tipo metade, cuarta parte... Atopa a forma máis rápida e cómoda de facelo.


 Representación gráfica das funcións lineais
Para cada función lineal hai infinitos puntos ca satisfan e todos esos puntos forman unha recta.

y = m x

Elixe un valor calquera para m escribindo o número pulsando a tecla Intro ou usando os pulsadores.

1.- Comproba que todos os puntos que elixas na recta conservan la relación:

ordenada = m * abscisa

2.- Asignalle outros valores a m e comproba, en cada caso, que son rectas cuxos puntos tamén conservan a mesma relación.

representación gráfica duhna función lineal  nun sistema de referencia cartesiano sempre é unha recta.

Un punto común
Todas as rectas que representan funcións lineais teñen un punto común.

y = m x

Move o punto vermello hasta que as rectas que se van representando enchan todo o plano.

3.- Observa que todas as rectas que representan funcións lineais pasan polo orixe de coordenadas.

4.- Observa tamén que hai unha recta que non é unha función lineal.

Todas as funcións lineais cumplen que si a x = 0 entonces y = m*0 = 0, polo tanto, o orixe de coordenadas (0,0) é un punto da súa gráfica.
Os puntos do eixe Y, excepto o orixe de coordenadas, é dicir, os puntos que teñen de coordenadas (0,a) con a distinto de 0, non corresponden á representación de ningunha función lineal, porque si x vale 0 necesariamente y tamén vale 0.

Diferencias entre as funcións lineais
Cada función lineal ten como representación unha recta distinta.

y = m x

Cambia o valor de m.

5.- Observa que para cada valor de m hai unha función lineal distinta e unha recta tamén distinta.


Cada función lineal ven caracterizada polo seu valor de m, polo tanto cada recta tamén.

Un punto - unha recta
Cada punto do plano, distinto do orixe de coordenadas, determina unha única función lineal. y = m x
Move o punto vermello arrastrándoo có punteiro do rato, despois podes usar as teclas de frechas para movelo con máis tino.

6.-Busca a recta que lle corresponde ao punto A.

7.-Move o punto A aos distintos cadrantes e busca a recta correspondente.

Dous puntos distintos do plano determinan unha soa recta, polo tanto, como as rectas asociadas ás funcións lineais pasan sempre polo orixe, cun só punto distinto do (0,0) queda determinada.
Fixado un punto calquera (a,b), distinto do orixe, só hai unha función lineal, cuxa recta asociada pasa por ese punto.



Cálculo da pendente
pendente pódese obter a partir das coordenadas dun punto da recta.
Si moves o punto vermello podes percorrer os puntos desa recta.

8.- Para m = 0.4 comproba có cociente entre a ordenada e a abscisa dos puntos é sempre ese valor.

Si cambias m cambia a recta.

9.- Comproba que para cualquer recta a pendente é o cociente entre a ordenada e a abscisa de cualquer punto distinto do orixe de coordenadas.

Para obter a pendente dunha recta basta elexir un punto e dividir a súa ordenada entre a súa abscisa.



  ></a></td>
<td valign=  ></a></td>
<td align= style=  
           
  José Manuel Sesto Pérez
 src=  
Ministerio de Educación, Cultura y Deporte. Ano 2009